Ιερό Ποσειδώνα και Αμφιτρίτης: Ιερό αφιερωμένο στη λατρεία του Ποσειδώνα και της συζύγου του Αμφιτρίτης στα Κιόνια της Τήνου
Η ίδρυση και επέκτασή του ανάγεται στην περίοδο της κυριαρχίας των Μακεδόνων στις Κυκλάδες (4ος π.Χ. αιώνας). Το Ιερό Ποσειδώνα και Αμφιτρίτης απέκτησε πανελλήνια φήμη και με αποκορύφωμα τον 3ο π.Χ. αιώνα, απετέλεσε πόλο έλξης για προσκυνητές, ακόμα και πέρα από τα όρια του Ελλαδικού χώρου, όπως η Κάτω Ιταλία, η Μικρά Ασία και η Αφρική.
Τον 2ο πΧ αιώνα οι Ρόδιοι, κυρίαρχοι τότε του «Κοινού των Νησιωτών», επέλεξαν την Τήνο και ειδικότερα το ιερό του Ποσειδώνα ως έδρα της ομοσπονδίας τους.
Οι τελευταίοι προχριστιανικοί αιώνες αποτελούν περίοδο οικονομικής ακμής για την Τήνο που αντανακλάται στην ανέγερση νέων επιβλητικών κτιρίων στο Ιερό.
Ο αρχικός Ναός (τέλη 4ου αι. π.Χ.) ήταν ορθογώνιο οικοδόμημα με δύο εσωτερικούς χώρους, τον πρόναο και τον κυρίως ναό (σηκό).
Στις αρχές του 2ου αι. π.Χ., αντικαθίσταται από μεγαλύτερο ναό δωρικού ρυθμού που στέγαζε τα υπερφυσικά αγάλματα του Ποσειδώνα και της Αμφιτρίτης, έργα του Αθηναίου γλύπτη Τελεσίνου.
Άλλα αξιομνημόνευτα κτίρια του ιερού αποτέλεσαν η κρήνη, το «Άβατον» ή Θεραπευτήριο, ο βωμός, κτίσμα μνημειακών διαστάσεων σε σχήμα Π, η στοά μήκους 170 μέτρων, η «εξέδρα του Ναυσίου», ημικυκλικό μαρμάρινο αναθηματικό μνημείο, με αγάλματα μελών επιφανούς οικογένειας της Τήνου κα.
Το ιερό διατήρησε την αίγλη του και κατά τη διάρκεια των Ρωμαϊκών χρόνων και ως τα μέσα του 3ου μ.Χ αιώνα οπότε και εγκαταλείπεται.
Μετά την εγκατάλειψη τα γλυπτικά και αρχιτεκτονικά μέλη του ιερού χρησίμευσαν για αιώνες ως οικοδομικό υλικό, και μπορεί ακόμα κάποιος να δει εντοιχισμένες ενεπίγραφες πλάκες και άλλα κομμάτια απ΄το ιερό σε παλιά σπίτια της Χώρας ή των χωριών.
Πρόσβαση: Βρίσκεται στην παραλία των Κιονίων
