Background Image

Αλκίνοος Ιωαννίδης συνέντευξη

Όταν έχεις την ευκαιρία να γνωρίσεις κάποιον που το έργο του εκτιμάς πάρα πολύ, μπορεί τελικά να φοβάσαι να το κάνεις. Ειδικά αν, αυθαίρετα ή όχι, νοιώθεις ότι τον ξέρεις μέσα από τους στίχους, τις συνεντεύξεις και τη μουσική του. Αν έχεις ταυτιστεί πολλές φορές και αν έχετε περάσει μαζί μερικές από τις πιο σημαντικές στιγμές της ζωής σου, έστω και αν εκείνος δεν το ξέρει. Φοβάσαι μην πέσει από εκεί ψηλά και σου σπάσει. Μην σβήσει ο φάρος. Και στις σκοτεινές εποχές χρειάζονται φάροι. Με τις σκέψεις αυτές αλλά και με ενθουσιασμό, τον συνάντησα για μια συζήτηση λίγο πριν βγει μόνος με την κιθάρα και το λαούτο του στη σκηνή της Μονής Ουρσουλινών, στα Λουτρά της Τήνου.

 


“Αυτός ο κόσμος που αλλάζει
πως σου μοιάζει, πως σου μοιάζει
Αυτός ο κόσμος που αλλάζει
με τρομάζει, με τρομάζει…”

– Σήμερα πάνω στο stage μόνος. Πόσο δύσκολο είναι; Εσύ μόνος και απέναντι ο κόσμος;
Αυτό σπάει πολύ νωρίς στο πρόγραμμα. Σταματάω να είμαι εγώ και απέναντι ο κόσμος. Σε αυτές τις περιπτώσεις πρωταγωνιστής είναι πάντα το υλικό, το τραγούδι. Συχνά ούτε καν το υλικό. Είναι η τέχνη που υπηρετούμε όλοι μαζί εκείνη την ώρα, γιατί ο ακροατής είναι μια ενεργητική κατάσταση στη μουσική. Η μουσική υπάρχει επειδή υπάρχει ο ακροατής, όχι γιατί κάποιος παίζει ή κάποιος συνθέτει. Κάποιος ακούει, γι’ αυτό υπάρχει η μουσική. Ακόμα και εγώ όταν γράφω, γράφω γιατί θέλω να ακούσω κάτι. Οπότε συλλειτουργούμε και χάνεται αυτή η απόσταση. Αυτό είναι πάντα το ζητούμενο σε όλες τις παραστάσεις, ειδικά τραγουδιού, της τέχνης που μπορεί εύκολα να καταργήσει την απόσταση. Την απόσταση όχι μόνο από τη σκηνή μέχρι το κοινό, αλλά και από το χαμηλό στο υψηλό, από το μέσα στο έξω, από το εντός μας στο εκτός και απ΄το εκτός πίσω. Έχει αυτή τη μαγική δύναμη το τραγούδι, να καταργεί την απόσταση. Και είναι ζητούμενο στις συναυλίες να καταργείται η απόσταση. Γίνεται ίσως πιο εύκολα όταν ένας άνθρωπος είναι μόνος του στη σκηνή. Είναι αμεσότερο. Έχεις λιγότερα σημαντικά πράγματα να ασχοληθείς, γιατί σίγουρα οι μουσικοί με τους οποίους έχω την τύχη να συνεργάζομαι έχουν σπουδαία πράγματα να δείξουν και να προσφέρουν, αλλά αυτή η συμπύκνωση στα χέρια ενός ανθρώπου -που δεν είναι και ο καλύτερος κιθαρίστας στον κόσμο- σε μια κιθάρα και μια φωνή, σε αναγκάζει να ξεφύγεις πια από την ερμηνεία και να πας βαθύτερα.

– “Αυτός ο κόσμος που αλλάζει με τρομάζει…” “Καληνύχτα Κεμάλ αυτός ο κόσμος δεν θα αλλάξει ποτέ”. Τι είναι πιο τρομακτικό;
Η μη αλλαγή. Ότι δεν αλλάζει πεθαίνει. Ο φόβος μπροστά στο καινούριο είναι πάντα υπαρκτός, αλλά χωρίς την τάση μας προς το καινούριο που είναι μια εγγενής, έμφυτη τάση στον άνθρωπο, νομίζω δεν θα υπήρχε η ανθρωπότητα σήμερα. Το θέμα είναι πώς αλλάζεις. Κάτω από ποιους αισθητικούς και άρα ηθικούς όρους αλλάζεις ως άτομο και ως κοινωνία. Γιατί το να πας μπροστά μπάζει πολύ νερό γενικώς… Θα μπορούσες να πεις ότι κάποιος προχωράει γιατί πήρε μια καλύτερη θέση στη δουλειά του, αλλά αν αυτό τον κάνει χειρότερο άνθρωπο ή αν θα κάνει να δει τα παιδιά του 10 χρόνια γιατί δουλεύει πολύ, τότε δεν ξέρω πόσο καλό μπορεί να είναι. Το θέμα είναι η αλλαγή να γίνεται με έναν τρόπο που είναι σύμφωνος με κάποιο όραμα που έχουμε όλοι, είτε για την προσωπική μας ζωή είτε συλλογικά σαν κοινωνία. Και έχει να κάνει και με το πόσο σέβεσαι την παράδοση, με την έννοια ότι η παράδοση είναι εξέλιξη. Υπάρχει η λαθεμένη αντίληψη ότι η παράδοση είναι κάτι νεκρό που πρέπει να κλειδωθεί στο μουσείο. Η αντίληψη ότι παράδοση είναι ό,τι μας παραδόθηκε, ενώ παράδοση είναι το τι θα παραδώσουμε. Είναι πάντα ζωντανή, πάντα εν εξελίξει, πάντα χωράει την αλλαγή. Το θέμα είναι πώς κάνεις αυτή την αλλαγή, προς ποια κατεύθυνση και έχοντας ποια εφόδια.


“Ρεύομαι σούσι κι ονειρεύομαι επανάσταση
καλοταϊσμένος περιμένω την ανάσταση”

– Ακόμα; 8 χρόνια κρίσης δεν έφτασαν; θέλουμε κι άλλο για να βρούμε την ισορροπία;
Προσπαθώ να βγάλω και εγώ μια άκρη, δεν καταλαβαίνω ακριβώς, αλλά φοβάμαι πάρα πολύ ότι αν βρισκόταν κάποιος με ένα μαγικό ραβδί που μπορούσε να μας επαναφέρει στα εντός πάρα πολλών εισαγωγικών «καλά» χρόνια, η πλειονότητα του κόσμου θα το ζητούσε. Και ας ξέραμε ότι η οπισθοδρόμηση θα μας οδηγούσε σε λίγα χρόνια στα ίδια και χειρότερα. Η επιστροφή στη φούσκα νομίζω είναι όνειρο πολλών ανθρώπων. Το σίγουρο είναι ότι πρέπει να φύγουμε από τη φούσκα. Αυτό που καθόλου σίγουρο δεν είναι, και που όλοι διαφωνούμε μεταξύ μας είναι το πώς μπορείς να ξεφύγεις.

– Όταν συμβεί κάτι αδιανόητα θλιβερό και τρομακτικό όπως οι πρόσφατες φωτιές στο Μάτι φαίνεται να λειτουργούν αντανακλαστικά και να θυμόμαστε την προσφορά, την κοινή προσπάθεια, το νοιάξιμο για τον δίπλα.
Ποτέ δεν σταμάτησε. Κάποια πράγματα ίσως μας συγκινούν πιο μαζικά, αλλά δεν σταμάτησαν ποτέ να υπάρχουν συλλογικότητες που προσφέρουν, άνθρωποι που προσφέρουν και δεν έπαψε ποτέ να υπάρχει η δυνατότητα της ομαδικής προσφοράς της κοινωνίας, γι’ αυτό είμαι σίγουρος και είμαστε όλοι σίγουροι.

– Η δυνατότητα υπήρχε αλλά με μια τραγική αφορμή εκφράστηκε μαζικά. Θα ξεχαστεί σύντομα ή ξεσκεπάστηκε βίαια μέσα μας η υγιής ρίζα και το δέντρο θα ξαναβγεί;
Εμένα δεν με εξέπληξε όλο αυτό. Αυτό υπήρχε πάντα. Χωρίς αυτό θα ήμασταν τελείως χαμένοι. Δεν θα υπήρχε η ελπίδα. Καμία. Δεν θα υπήρχε λόγος να συζητάμε. Αυτό υπήρχε και υπάρχει. Χρειάζονται πάντα δυστυχώς κάποιοι ισχυροί κλονισμοί για να αφυπνιστεί αυτή η δύναμη της κοινωνίας, αλλά είμαι σίγουρος ότι υπάρχει.

– Άρα δεν μας “προσπέρασε η ανάσταση”;
Όχι υποχρεωτικά και όχι σε όλα τα επίπεδα. Και όχι μέχρι τη ρίζα. Θα κάνουμε πολύ καιρό πάντως να βγάλουμε χλωρό κλαρί…

– Η μουσική πάντως στα δύσκολα δεν ανασταίνεται;
Δε νομίζω τελικά. Και εγώ έτσι πίστευα. Όταν ξεκίνησε η κρίση είπα ότι θα βγουν πολύ ωραίοι δίσκοι τα επόμενα 10 χρόνια και το έλεγα για να παρηγορηθώ μπροστά σε όλη τη μαυρίλα που έβλεπα να έρχεται. Αλλά μάλλον δεν κάναμε και σπουδαία πράγματα οι δημιουργοί. Λίγα πράγματα είδα να μετασχηματίζουν σε τέχνη αυτό που μάς συμβαίνει. Γιατί για να περιγράψεις τι συμβαίνει στην κοινωνία και να σχολιάσεις την επικαιρότητα, δεν χρειάζεται να είσαι λογοτέχνης, ποιητής, τραγουδοποιός ή καλλιτέχνης. Θα μπορούσες να γράφεις χρονογραφήματα, άρθρα σε περιοδικά, σε εφημερίδες. Υπάρχουν άλλοι τρόποι. Πρέπει να αφομοιωθεί και να μετουσιωθεί σε τέχνη.


“Μικρή βαλίτσα κι αδειανή
κι ας μου `κοψε τα χέρια,
δε βρίσκω τόπο να σταθώ,
ματώνω να σ’ αφήσω,
λυγώ να σε κρατήσω.” / Μικρή Βαλίτσα

– Αν τελικά άφηνες την Πατρίδα (ξέρω ότι υπήρξε η σκέψη που τελικά εγκατέλειψες) με τι θα γέμιζες τη Μικρή Βαλίτσα;
Με τη ζεστασιά. Τα τοπία. Το φως. Την αμεσότητα των ανθρώπων στη συσχέτιση. Το λαϊκό τραγούδι. Τους δημιουργούς του ’60-’70. Τη χάρη αυτών των δεκαετιών χωρίς τη μαυρίλα και το βάρος τους όμως – γιατί υπήρχε πολλή μαυρίλα και πολύ βάρος. Σήμερα βλέπουμε τη Βουγιουκλάκη και νομίζουμε απλά ότι όλα ήταν ανέμελα και ωραία. Ξύλο στα παιδιά, ξύλο στις γυναίκες, κυνήγι στους ομοφυλόφιλους. Δύσκολα περνούσαν οι ευαίσθητοι άνθρωποι, όσοι είχαν διαφορετικές ανησυχίες εξορίζονταν κυριολεκτικά ή μεταφορικά. Από τη δεκαετία ’70-’80 που γνώρισα την Ελλάδα ερχόμενος κάθε καλοκαίρι με τη μητέρα μου στους συγγενείς, θα κρατούσα αυτή την αγνότητα, την ευκολία στην επαφή και τη χάρη. Υπήρχε μια χάρη διάχυτη. Και από τη δικιά μας εποχή, όλα τα ανήσυχα μυαλά που γνωρίζω, ανθρώπους ευαίσθητους που μέσα σε τρομερές δυσκολίες προσφέρουν. Ανθρώπους που έχουν απίστευτα μεγάλες αντιστάσεις απέναντι σε όλη αυτή την αντιαισθητική κατάσταση που προωθείται από παντού.

– Και πώς μπορεί κάποιος που ξεβράζεται εδώ με μια μικρή βαλίτσα να φαίνεται τόσο απειλητικός και επικίνδυνος από μερίδα πολλών;
Όσο λιγότερο οι ίδιοι αισθανόμαστε ότι έχουμε μια βάση, τόσο πιο επικίνδυνοι γίνονται οι άλλοι. Όσο πιο δύσκολα μπορούμε να ενσωματώσουμε έναν άνθρωπο που έρχεται, να τον αισθανθούμε και να τον κάνουμε δικό μας άνθρωπο ώστε να μπορέσει να λειτουργήσει και να προσφέρει μέσα σε ένα πλαίσιο συμπαγές, σίγουρο, με αισθητική που προανέφερα -και το λέω συνέχεια, γιατί νομίζω τα τελευταία χρόνια είναι αυτό που λείπει περισσότερο στην καθημερινότητά μου στη χώρα…

– Η αντανάκλαση της ηθικής στην αισθητική… 
Βέβαια! Το βλέπεις στον τρόπο που χτίζουμε, στον τρόπο που οδηγούμε, στον τρόπο που πετάμε τα σκουπίδια, στον τρόπο που συμπεριφερόμαστε και μεταξύ μας και στους ανθρώπους που έρχονται που προανέφερες. Μία τέτοια συμπαγής κοινωνία έχει πολύ λιγότερα πράγματα να φοβηθεί. Βλέπουμε μία Δύση η οποία έχει χάσει τα πόδια της. Δεν πατάει σε ηθικούς κανόνες. Είναι αλωμένη από τα οικονομικά και, έτσι χαμένη, δεν μπορεί να σταθεί δίπλα σε αβοήθητους ανθρώπους που έρχονται και τους βλέπει σαν απειλή. Γιατί φοβάται ότι οτιδήποτε πια μπορεί να την γκρεμίσει. Όσο πιο γερή βάση λοιπόν έχεις, τόσο λιγότερο φοβάσαι.


“Κι είπε ποτέ σου μην κοιτάς τον άλλο μες τα μάτια
γιατί καθρέφτης γίνεσαι κι όλοι σε σπαν’ κομμάτια” / Καθρέφτης

– Παρατηρώ τον γιο μου (2 χρονών και κάτι) στη φάση που αρχίζει να συναναστρέφεται άλλα μεγαλύτερα παιδιά και βλέπω την άμεση επίδραση του κόσμου σε κάτι τόσο ανόθευτο και αγνό, αλλά και το πόσο γρήγορα προσαρμόζεται και “απαντάει” με τον ίδιο τρόπο. Μου ήρθε στο μυαλό το ρεφρέν από τον Καθρέφτη και αναρωτήθηκα για τον ρόλο μου. Προφανώς δεν κλείνεις το παιδί στη γυάλα για να το προστατέψεις, ούτε και το σκληραίνεις σκόπιμα επειδή ο κόσμος είναι σκληρός. Ο πιο έμπειρος μπαμπάς-Αλκίνοος τι κάνει με τις τρεις κόρες του; 
Τα ίδια λάθη με σένα προφανώς, μπορεί και χειρότερα (γέλια). Πιστεύω ότι ένα παιδί δεν κακομαθαίνει από την αγάπη. Κακομαθαίνει από πράγματα που του δίνεις για να βρεις την ησυχία σου. Κακομαθαίνει γιατί τού δίνεις το κινητό σου να παίξει γιατί θες να δεις τηλεόραση χωρίς να σε ενοχλεί ή γιατί του παίρνεις παγωτό για να μην γκρινιάζει και να μπορείς να κάνεις μια βόλτα με την ησυχία σου. Από τέτοια πράγματα μπορεί να κακομάθει ένα παιδί, από πράγματα που κάνουμε για μας και όχι για το ίδιο το παιδί. Ό,τι κάνεις για το ίδιο το παιδί και όση περισσότερη αγάπη μπορέσεις να του δώσεις, τόσο πιο γερά νομίζω ότι μπορεί να πατήσει απέναντι σε όλες τις δυσκολίες της ζωής που θα παρουσιαστούν μπροστά του. Όσο περισσότερη αγάπη γίνεται!


“Τα βουνά περνάω
και τις θάλασσες περνώ
Κάποιον αγαπάω
Δυο ευχές κρατάω
και δυο τάματα κρατώ
Περπατώ και πάω…” / Προσκυνητής

– Παραμονές της Παναγίας στην Τήνο. Θα είδες την Περιπέτεια του εδώ Προσκυνητή στον κόκκινο διάδρομο που οδηγεί στην εκκλησία. Σκέψεις, συναισθήματα που σου γεννάει η εικόνα της προσκυνήτριας που ανεβαίνει γονατιστή.
Είναι κάτι που με συγκινεί πάρα πολύ. Μπορεί να οργίζομαι συχνά με την εκμετάλλευση αυτών των ανθρώπων και αυτού του αισθήματος -είναι πραγματικά εξοργιστικό- αλλά μπροστά στην πίστη των ανθρώπων… ‘Ίσως επειδή δεν την έχω εγώ. Δεν είμαι άνθρωπος που έχει τη σιγουριά να κάνει κάτι τέτοιο και που δεν θα σκεφτόταν από πίσω ότι κάποιοι θησαυρίζουν, κάποιοι λιώνουν το χρυσάφι, κάποιοι εκμεταλλεύονται όλη αυτή την κατάσταση και τον πόνο των ανθρώπων. Και πνευματικά πολλές αμφιβολίες έχω. Γιατί πρέπει να ζητήσεις κάτι και δεν στο δίνει ο Θεός χωρίς να το ζητάς, αφού είναι τόσο καλός και σε αγαπάει τόσο πολύ; Απλοϊκά ερωτήματα για τους θρησκευόμενους, θα με έπαιρναν σίγουρα στο ψιλό, αλλά πολύ σοβαρά ερωτήματα για εμένα. Πώς μπορεί να υπάρχει κόλαση και στον αιώνα τον άπαντα για κάποιες αμαρτίες κάποιων χρόνων μια ψυχή να καίγεται; και μετά σου λένε όχι, όχι δεν καίγεται είναι η απουσία του Θεού… αλλά μετά πώς είναι πανταχού παρών, αφού υπάρχει ένα μέρος όπου για πάντα θα απουσιάζει; Πάρα πολλά τέτοια ερωτήματα μπορεί να με κρατάνε μακριά από τέτοιους τρόπους. Παρόλα αυτά έχω πολύ βαθιά την αίσθηση του Θείου μέσα μου. Πάντα συγκινούμαι σε ξωκλήσια, συγκινούμαι με τα κείμενα και… ξέρω εγώ… είμαι μια μπερδεμένη προσωπικότητα σε ό,τι αφορά όλα αυτά. Ωστόσο σέβομαι απολύτως και δονούμαι βλέποντας το προσκύνημά τους, όποιο και αν είναι αυτό. Και είναι πολλών ειδών τα προσκυνήματα των ανθρώπων. Αυτή η πίστη με συγκινεί. Πολύ!


“Γλιστράμε και περνούμε
κι αν μένει κάτι εδώ
είναι το φως που μας χαρίστηκε να δούμε
μες τη ζωή εσύ κι εγώ “ / Πέρασμα

– Γλιστράμε και περνούμε… τι προσδοκάς να μείνει εδώ;
Τίποτα! (γέλια)

– Και παραπέρα; 
Δεν ξέρω. Εγώ ελπίζω στον Άνθρωπο, στην ανθρωπότητα. Ελπίζω μετά από γενιές και γενιές, αν καταφέρει να επιβιώσει το ανθρώπινο είδος, ότι θα αγγίξει μια μορφή τελειότητας, κοινωνικά εννοώ. Θα μπορέσει η ευτυχία να αποτελέσει προτεραιότητα. Η πληρότητα, προσωπική και κοινωνική, θα γίνει πρωτεύουσα ανάγκη σιγά, σιγά. Νομίζω ότι παρόλη την κατήφεια που μας πιάνει και την απαισιοδοξία, αν πας 100, 200, 500 χρόνια πίσω θα δεις ότι η ανθρωπότητα έχει κάνει βήματα προς αυτό. Παρόλο που είναι δύσκολα τα πράγματα και τα βλέπουμε όλα μαύρα ζώντας σ’αυτό το μικρό διάστημα της ζωής, η γενικότερη εξέλιξη του ανθρώπου νομίζω είναι θετική.

Δεν θα μείνω στο πόσο δυνατή ήταν η συναυλία (το άκουσε κάθε ακροατής που συλλειτούργησε…) ούτε στο τι είπαμε (μόλις το διαβάσατε). Κρατάω την επιβεβαίωση της αρχικής μου σκέψης που πρόλαβε να διατυπώσει ο ίδιος. Η αισθητική αντανακλά την ηθική! Φυσική ευγένεια, ευθύβολο βλέμμα, ειλικρινές χαμόγελο! Όπως το ακούσατε…

 

Κείμενο/Φωτογραφίες: Κωστής Αθηναίος

 

Tinosecret

info@tinosecret.gr

You dont have permission to register

Password reset link will be sent to your email