Γεω-Time και Ποσειδωνίες

Γεω-Time και Ποσειδωνίες – Έκθεση Σύγχρονης τέχνης

Η Εικαστική έκθεση Γεω-Time και Ποσειδωνίες, αντλεί τον τίτλο της από τον σύγχρονο κίνδυνο μιας επερχόμενης περιβαλλοντικής καταστροφής εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής και τις Ποσειδωνίες1, τα αγαπημένα φυτά του Ποσειδώνα, που αντιστέκονται στην κλιματική αλλαγή αποθηκεύοντας και επηρεάζοντας θετικά τον παγκόσμιο κύκλο του Άνθρακα (C). Με όχημα τα έργα οχτώ καλλιτεχνών, η εικαστική αυτή έκθεση διαπραγματεύεται το θέμα της σημερινής ανθρωπογενούς πρόκλησης για το περιβάλλον ως μια δημιουργική χειρονομία περιβαλλοντικής ευθύνης.
Η έκθεση Γεω-Time και Ποσειδωνίες, που διαρθρώνεται από εφτά εικαστικές εγκαταστάσεις και μία εικαστική performance, συνδέεται θεματικά με τον αρχαιολογικό χώρο του ναού του Ποσειδώνα και της Αμφιτρίτης, στα Κιόνια της Τήνου, όπου ο Ποσειδώνας λατρεύονταν και ως θεραπευτής Ιατρός. Ο Ποσειδώνας εκτός από θεός της θάλασσας, ήταν συνδεδεμένος και με τη γη: τα γεωφυσικά καταστροφικά φαινόμενα ήταν αποτέλεσμα της δράσης του και αποδίδονταν στη μήνιν του, ενώ θεωρούνταν ικανός κινείν και σώζειν και έτσι οι αρχαίοι Έλληνες τον επικαλούνταν για την επαναφορά της σταθερότητας (ασφάλειος, σωτήρ)2.
Η θεοποίηση της φύσης στη θρησκεία των αρχαίων Ελλήνων βοηθούσε σημαντικά στο σεβασμό και την προστασία του περιβάλλοντος. Στην αρχαία ελληνική φιλοσοφία, η έννοια του περιβάλλοντος ήταν συνδεδεμένη με την ιδέα της ισορροπίας και της αρμονίας, ενώ σε όλα τα έργα ‘Περι Φύσεως’ των αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων, ήταν κοινή η αναγνώριση βασικών αρχών, όπως η «ενότητα» της φύσης, που αποτελεί βασική αρχή της οικολογίας.
Σήμερα, διανύοντας την Ανθρωπόκαινο Εποχή3, που χαρακτηρίζεται από τις συνέπειες της ανθρώπινης δραστηριότητας στο περιβάλλον, όπως είπε ο Κορνήλιος Καστοριάδης, ‘…ο άνθρωπος είναι περισσότερο από ποτέ εχθρός του ανθρώπου… επειδή πριονίζει το κλαδί πάνω στο οποίο κάθεται: το περιβάλλον’4. Έτσι έχει γίνει αναγκαίος στις μέρες μας ΄…ο αυτο-περιορισμός στους κανόνες που υιοθετούμε στη συμπεριφορά μας προς το περιβάλλον’5 και ο επαναπροσδιορισμός της σχέσης μας με το υπόλοιπο οικοσύστημα.
Μέσα από προσωπικές διαδρομές και ιχνηλασίες των χαρακτηριστικών του ανθρωπόκαινου, τα έργα της πρότασης Γεω -Time και Ποσειδωνίες, μεταφράζουν σκέψεις, τόπους και επιθυμίες σε φόρμες, προσκαλώντας το κοινό σε μια συμμετοχική, εννοιολογική και αισθητηριακή διαδικασία. Με αφορμή τις διαφορετικές εκφάνσεις της μυθικής υπόστασης και δράσης του Ποσειδώνα, που συνδέονται με την θάλασσα και την γη, την αρχαία ελληνική φιλοσοφική αντίληψη περιβαλλοντικής ευθύνης και την ευεργετική φυσική αντίσταση των λιβαδιών ποσειδωνίας στην κλιματική κρίση, η έκθεση Γεω-Time και Ποσειδωνίες φιλοδοξεί να γίνει φορέας ενός αισιόδοξου μηνύματος για μια ολιστική θεώρηση της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής.
Βιβέττα Χριστούλη

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΡΓΩΝ

Κωστής Βελώνης, Ιστιοπλοϊκό σκάφος στις επόμενες θάλασσες, 2024 Λάδι,ακρυλικό και κιμωλία σε καμβά, 100Χ100εκ.

Το έργο ενσωματώνει την ουσία της ναυτικής φράσης “Καλοί άνεμοι και επόμενες θάλασσες”, η οποία προέρχεται από δύο διαφορετικές πηγές και τώρα έχει γίνει καθολικά αποδεκτή ως ναυτική ευλογία που εύχεται στους ταξιδιώτες ένα ασφαλές και τυχερό ταξίδι. Οι “δίκαιοι άνεμοι” συμβολίζουν την ευλογία των ευνοϊκών ανέμων που καθοδηγούν το ταξίδι προς την αφετηρία, ενώ οι“ θάλασσες που ακολουθούν ”υποδηλώνουν τα υποστηρικτικά ρεύματα που ωθούν κάποιον προς τον προορισμό του.

Ασπασία Γιαννέττα, Αμφιτρίτη, 2024,(λεπτομέρεια) Εφυαλωμένη τερακότα, μεταλλικός σκελετός,117x34x33εκ.

Το έργο Αμφιτρίτη είναι μία ζωγραφισμένη και εφυαλωμένη terracotta που αναπαριστά μία γυναικεία μορφή από την Αφρική που κουβαλάει στο κεφάλι της ένα δοχείο με νερό. Είναι μία γνώριμη εικόνα σε όλους μας, όπως είναι και οι συνθήκες έλλειψης πόσιμου νερού από την οποία υποφέρουν μεγάλα τμήματα του πληθυσμού της Αφρικής. Η αρχαία θεότητα Αμφιτρίτη, ως σύζυγος του Θεού Ποσειδώνα και θεότητα των υδάτων και η ίδια, στάθηκε αφορμή για τη δημιουργία ενός έργου με τη σχέση γυναίκας-νερού στο επίκεντρο.

Νίκη Ζαχαρή, Ανάσα,2024, Performance, Ύφασμα και φυσικό υλικό φύκια, 1.20ύψοςΧ0.40 περίμετρος

Η Νίκη Ζαχαρή πραγματοποεί μια performance με τα φύκια από τη θάλασσα που είναι ένα κομμάτι του φυσικού κόσμου. Έχει αγάπη για το περιβάλλον, νιώθει και ανασαίνει με τον αέρα που κυλά στο σώμα της. Η γη είναι η μητέρα όλων μας. Φοράει τα φύκια, τα τιμά και γίνεται ένα με το περιβάλλον. Θα ψάξει να βρει τα φύκια, θα τα φροντίσει, θα τα φορέσει. Γιατί τα φύκια θα γίνουν νήμα. Θα γίνουν ρούχο και θα επανατοποθετηθούν στη ροή του νερού.

Κατερίνα Κατσιφαράκη, Πορεία/Σβόλοι, 2022/24, Εγκατάσταση insitu: λιόπανο,ιστοί φραγκοσυκιάς, χώμα, σπόροι, μεταβλητές διαστάσεις π. 10Χ1000Χ100εκ.

Εφήμερη εγκατάσταση,ένα νομαδικό έργο που ταξιδεύει σε διάφορα μέρη. Ένα χαλί φτιαγμένο από ξεραμένους ιστούς φραγκοσυκιάς ραμμένους μεταξύ τους. Πάνω του είναι σκορπισμένοι χωμάτινοι σβόλοι με σπόρους, που ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες, φυτρώνουν. Είναι ένα ζωντανό έργο, γεννιέται και ζει με το εκάστοτε περιβάλλον, κάνει τους κύκλους του, προσαρμόζεται, δίνει τροφή.

Λουκάς Λουκίδης , Magna Lacerta, 2024, Σιλικόνη, ύφασμα, πολυεστέρας, υαλωνήματα, ανοξείδωτο μέταλο, πορσελάνη,230Χ90Χ8εκ.

Το έργο Magna Lacerta, είναι ένα τυχαίο εύρημα σε μεγέθυνση που κατά τη γνώμη μου παραπέμπει σε σαύρα, χωρίς στην ουσία να έχει κανένα χαρακτηριστικό του ερπετού. Ο λόγος που το μεγεθύνω και χρησιμοποιώ σιλικόνη ως τελικό υλικό είναι για να πάω στα άκρα αυτή τη δυνατότητα του τυχαίου να φέρει την ιδέα. Το έργο συμπληρώνεται από ένα μεταλλικό δικτύωμα όπου η αφηρημένη ιδέα του ερπετού αναπαρίσταται με συντεταγμένες.

Ξενοφών Μπήτσικας, Σχεδία, 2024. Zωγραφική και εγκατάσταση στον χώρο με μεικτά μέσα. Διαστάσεις μεταβλητές. Σχέδιο: Raft of the Medusa 40Χ28εκ.

Η σχεδία, η αβέβαιη και εφήμερη και έκτακτης ανάγκης κατασκευή, αποτελεί το ζήτημα της εικαστικής παρέμβασης που προτείνεται για το project. Διαφορετικά ιστορικά γεγονότα, ανάλογες εκβάσεις, ανάλογα συναισθήματα. Η βίαιη απώλεια της ασφάλειας, η βουτιά στο κενό, … στην ρευστή συνθήκη, στην αβεβαιότητα: «Η σχεδία της Μέδουσας» τουThéodore Géricault, «Μετά την καταστροφή των Ψαρών» (1896-98) του Ν.Γύζη, αποτελούν εικαστικές αναφορές στην εφήμερη, ευάλωτη κατασκευή που εκλαμβάνεται ως μέσο «σωτηρίας».

Λεωνίδας Χαλεπάς, Σχήμααπότοδιάστημα, 2024, Σίδηρος, 1,55Χ1,60Χ1,1μ.(Φωτογραφία του έργου κατά την κατασκευή του)

Το έργο εστιάζει στο σχήμα, τον όγκο και το χώρο. Είναι δουλεμένο με λαμαρίνα με χρήση ηλεκτροκόλλησης με ηλεκτρόδιο καθώς και ασετυλίνης-οξυγόνου. Είναι σχέδιο στο χώρο. Έγινε σταδιακά, απευθείας με τη χρήση της λαμαρίνας. Ίσως αποκτήσει και χρώμα. Επιρροές μεταξύ άλλων από την αισθητική των κατασκευών σε χώρους ναυπηγείων, σε διαλυτήριαπλοίων,καθώς και των κομμένων εξαρτημάτων σε μάντρες μεταλλικών υλικών (scrapyards).

Βιβέττα Χριστούλη, Ρευστό Διάκενο, 2024, (λεπτομέρεια) Σιδερένιοι μανδύες, γυάλινα ποτήρια, plexiglass, λάδι, κρασί 200Χ300Χ170εκ.

Σε ένα κεκλιμένο επίπεδο από οικοδομικούς μανδύες, 600 γυάλινα ποτήρια ξεχειλίζουν από κρασί και λάδι.Η οριζόντια ελεύθερη επιφάνεια των πολύτιμων υγρών λατρευτικές χοές κάποιας εποχής τείνει να εξισορροπήσει(?) την κεκλιμένη παράδοξη σιδηροκατασκευή, που αναφέρεται στην άνοδο της στάθμης της θάλασσας λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Το ρευστό αντιπαρατίθεται στο στερεό, η ασταθής ισορροπία στην στιβαρότητα, το εύθραυστο στο σθεναρό, η μονάδα στο σύνολο. Το Ρευστό Διάκενο θέλει να μιλήσει για την εύθραυστη κατάσταση του πλανήτη και την στάση μας απέναντι σ’ αυτήν.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΩΝ

Κωστής Βελώνης Γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε πολιτισμικές και ανθρωπιστικές σπουδές (MRes) στο LondonConsortium- BirkbeckCollege, ICA, AA (MRES) και ArtsPlastiques/ Esthétique στο UniversitéParis 8 (D.E.A). Είναι Διδάκτωρ Αρχιτεκτονικής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Είναι Αναπληρωτής Καθηγητής στην Ανωτατη Σχολή Καλών Τεχνων στην Αθήνα (ΤέχνηστοΣυγκείμενο) Τα γλυπτά του Βελώνη εξερευνούν την κωμική και αμήχανη συνθήκη του αντικειμένου ως προβολή μιας ανθρωποκεντρικής αφήγησης με αλληγορίες της καθημερινότητας. Στο σύνολο του έργου του δίνεται έμφαση πάνω στις ηθικές προεκτάσεις του λάθους και της αδεξιότητας όπως και το χάσμα που προκαλεί η ονειροπόληση και η πραγματικότητα που την ματαιώνει. Το πλαίσιο αυτής της ανάγνωσης αρθρώνεται εξίσου και στην «κοινήεστία» του δημόσιου forum με ένα συστηματοποιημένο νεωτερικό λεξιλόγιο μορφών και υλικών σ’ένα εύρος αρχιτεκτονικών τυπολογιών. Το έργο τουέχει παρουσιαστεί σε πολλαπλές εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, επίσης έχει δημοσιευτεί σε καταλόγους και μονογραφίες. Έργα του βρίσκονται σε Μουσεία, και ιδιωτικές συλλογές.

Ασπασία Γιαννέτα Γεννήθηκε στα Γιάννενα το 1972. Σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών Αθήνας και στην Hochschuleder Kuenste Berlin με υποτροφία του DAAD. Υπήρξε υπότροφος εσωτερικού του ΙΚΥ. Έχει πραγματοποιήσει 4 ατομικές εκθέσεις σε γκαλερί της Αθήνας (Gallery 7, Μήλο, GoldenLabradorGallery) και των Ιωαννίνων (Αμυμώνη) και συμμετείχε σε πολλές ομαδικές εκθέσεις και workshops με σημαντικότερα τα εξής: Γλυπτική στους Κυλινδρόμυλους Σαραντόπουλου, All Time Sculpture Heroes στη Γλυπτοθήκη Γρηγοριάδη, 10 years after friends και άλλα. Κύριο αντικείμενό της είναι το πορτρέτο, πάνω στο οποίο έχει δουλέψει με ποικιλία υλικών όπως το ρυζόχαρτο και η σιλικόνη, ωστόσο τα τελευταία χρόνια έχει επικεντρωθεί στην κεραμική. Παράλληλα με τη γλυπτική ασχολείται επαγγελματικά και με την παραγωγή χρηστικών αντικειμένων, ενώ διατηρεί εργαστήριο κεραμικής στην Ερεσό της Λέσβου από το 2019, μοιράζοντας το χρόνο της μεταξύ Λέσβου και Αθήνας.

Νίκη Ζαχαρή Γεννήθηκε στην Ελλάδα. Σπούδασε Ζωγραφική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών στην αρχή και Γλυπτική. Αποφοίτησε και από τα δύο με «Άριστα» βαθμού και κέρδισε υποτροφίες για τα έργα τέχνης της. Κατά τη διάρκεια των σπουδών της παρακολούθησε, μεταξύ άλλων, μαθήματα ψηφιδωτού και αγιογραφίας. Εκφράζεται και μέσα από την PerformanceArt. Επιπλέον, έχει εμπειρία ως Καθηγήτρια Τέχνης σε δημόσιους οργανισμούς και σχολεία. Το 2010 δημιούργησε το δικό της Καλλιτεχνικό Σχολείο στην Ελλάδα, όπου διδάσκει παιδιά και ενήλικες. Τα έργα της Νίκης βρίσκονται σε ιδιωτικές συλλογές τέχνης και έχουν παρουσιαστεί σε πολλές εκθέσεις στην Ελλάδα, από το1994. Τέλος, έχει συμμετάσχει στη Διεθνή Έκθεση Τέχνης ITSLIQUID «THEBODYLANGUAGE2020»

Κατερίνα Κατσιφαράκη Σπούδασε στην Α.Σ.Κ.Τ. Αθήνας και στο DutchArtInstitute (D.A.I) στην Ολλανδία. Έχει συμμετάσχει σε εκθέσεις, residencies και performances στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Διαμόρφωσε και πραγματοποίησε insitu εγκαταστάσεις στο Μουσείο ‘Αγγελική Χατζημιχάλη’, στον κήπο του Μεγάρου Μουσικής/annexM, στην Πρώτη Τελευταία και Παντοτινή Μπιενάλε του Ψηλορείτη, στο Μουσείο Μπενάκη/ ΝΗ.Μ.Α., στο Εξώμβουργο (Τήνος), RowaqAlbalqa museum(Ιορδανία), Rencontres Internationales AlMakend’ArtActuel (Τυνησία), Museum of Yugoslav History (Σερβία), Studentski Kulturni Centar (SKC) (Σερβία), Outdoors Touring Balkan Project(Σερβία), Villa Weiner (Γερμανία), Nomadic/Topos/Athena, Akademie theater van Utrecht (Ολλανδία), Středočeské Muzeum Roztoky (Τσεχία), VideoArtMiden, International filmfestival on the internet Zeta Films, κ.ά.. www.katerinakatsifaraki.com

Λουκάς Λουκίδης Γεννήθηκε στην Μυτιλήνη το 1963. Σπούδασε γλυπτικής στην ΑΣΚΤ με δάσκαλο το Θόδωρο Παπαγιάννη και απέκτησε τον μεταπτυχιακό τίτλο “Σχεδιασμός – Χώρος- Πολιτισμός” από τη σχολή Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ. Από το 1998 ανήκει στο διδακτικό προσωπικό του τομέα γλυπτικής της ΑΣΚΤ. Το έργο του Λουκά Λουκίδη χαρακτηρίζεται από ποικιλία στη χρήση των υλικών, των μεθόδων, αλλά και των θεματολογικών ανα-ζητήσεων. Έχει πραγματοποιήσει έξι ατομικές εκθέσεις και έχει συμμετάσχει σε ομαδικές εκθέσεις και workshops στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Ως διδάσκων της ΑΣΚΤ έχει διοργανώσει δράσεις εξωστρέφειας της σχολής με σημαντικότερες τις εξής: συμμετοχή στη δράση της ομάδας Μπου- λούκι “Under the Landscape” στη Θηρασιά (2021), Workshop της Δυτικής Λέσβου(2021, 2022, 2023), Project 401 στο Γενικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο 401 ( 2022- 2023), διοργάνωση εργαστηρίου για την κατασκευή μνημείου από τους κορμούς του καμένου δάσους της Δαδιάς στο Σουφλί, 2024.

Ξενοφών Μπήτσικας Εικαστικός, Καθηγητής στη Σχολή Καλών Τεχνών, Πανεπ. Ιωαννίνων. Σπουδές στην ΑΣΚΤ. PhD Facultad de Bellas Artes, UCMadrid. Postdoc (2001-2003) ΑΣΚΤ. Tο πεδίο της έρευνάς του και της διδασκαλίας του είναι σχετικό με ζητήματα δομής του χώρου, τους μηχανισμούς ορισμού και σχεδιασμού του, και με ζητήματα που σχετίζονται με την αναπαράσταση και τα νέα μέσα. Έχει το συντονισμό και συμμετοχή σε αντίστοιχα ερευνητικά προγράμματα, σχετικά με τη θεωρία και το σχεδιασμό του χώρου, και τις νέες τεχνολογίες. Συνεργάζεται στην έρευνα με ελληνικά και ξένα Πανεπιστήμια (DUThrace, ASFA, Hellenic Open University) and European (UCMadrid). Το εικαστικό του έργο έχει βραβευτεί και έχει παρουσιαστεί σε εκθέσεις στην Ελλάδα και την Ευρώπη, επίσης έχει δημοσιευτεί σε καταλόγους και μονογραφίες. Έργα του βρίσκονται σε Μουσεία, και ιδιωτικές συλλογές. http://xbitsikas.wix.com/xenofonbitsikas

Λεωνίδας Χαλεπάς Γλύπτης, διευθυντής του Προπαρασκευαστικού και Επαγγελματικού Σχολείου Καλών Τεχνών Πανόρμου Τήνου, όπου διδάσκει το μάθημα της Γλυπτικής. Σπούδασε Γλυπτική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών με δάσκαλο τον Θεόδωρο Παπαγιάννη, και Αρχιτεκτονική στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στη Γλυπτική στο PrattInstitute των ΗΠΑ με υποτροφία του Ιδρύματος Fulbright, και στο Sainsbury Research Unit του University of EastAnglia στη Μεγ.Βρετανία με έμφαση στην Εθνογραφία και τον Υλικό Πολιτισμό με υποτροφία διδάκτρων του προγράμματος του Πανεπιστημίου.

Βιβέττα Χριστούλη Γεννήθηκε στην Αθήνα. To διδακτορικό της έχει τίτλο Site-specific Art as an Exploration of Spatial and Τemporal Limitations (PhD, 2017, UAL). Σπούδασε Ζωγραφική (1997, ΑΣΚΤ) και Φαρμακευτική (1992, ΕΚΠΑ). Κατέχει Master of Arts: Studio/Environmental Art (1999, NYU). Δημιουργεί τοποειδικά έργα μεγάλων διαστάσεων, κοινωνικού και περιβαλλοντικού περιεχομένου, χρησιμοποιώντας υλικά και άυλα μέσα. Ερευνά τις αντιθετικές εκφάνσεις του χώρου και του χρόνου που προκύπτουν από τη σχέση των τοποειδικών έργων με το τόπο και την εφήμερη ανθρώπινη παρουσία σε αυτά, με έμφαση τα έργα στον δημόσιο χώρο. Το έργο της έχει παρουσιαστεί στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και δημοσιευτεί σε καταλόγους και μονογραφίες. Έχει συμμετάσχει σε ερευνητικά προγράμματα και artist residencies. Δίδαξε στο Μεταπτυχιακό Τμήμα Εικαστικών Τεχνών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων (2021-2022) και στο τμήμα Εσωτερικής Αρχιτεκτονικής ΠΑΔΑ (2003-2019). Έργα της ανήκουν σε μουσεία, δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές. www.vivettachristouli.gr

1‘Posidoniaoceanica’Β.Παπαθανασίου,Χ.Κατσαρός, Ελληνική Βοτανική Εταιρεία (2016)
https://www.hbs.gr/el/pom/2019-02-posidonia-oceanica-l-delile
2https://www.tovima.gr/2008/11/24/opinions/oi-seismoi-tis-arxaiotitas-kai-o-enosixthwn-poseidwn/
http://odysseus.culture.gr/h/3/gh352.jsp?obj_id=19121
3Ανθρωπόκαινος Εποχή (AnthropoceneEpoch):Επιστημονικός όρος που εισηγήθηκε στα τέλη του εικοστού αιώνα από τον βραβευμένο με Νόμπελ Χημείας PaulCrutzen, για να περιγράψει τη νέα γεωλογική εποχή που το σύνολο των φυσικών, χημικών και βιολογικών χαρακτηριστικών του πλανήτη, εξαρτάται και διαμορφώνεται, τόσο τοπικά όσο και συνολικά, από τις δραστηριότητες του ανθρώπινου είδους.https://www.science.org/doi/10.1126/science.aad2622
4Κορνήλιος Καστοριάδης,1SS3, La Planète Verte (Paris: Bureau de sélèves dessciences politiques, 1SS3,σελ21-25).Συνέντευξη στον Pascale Egré.μφρ, μετίτλο«WorldImbalance and the Revolutionary Force of Ecology» Society and Nature, 5 (Ιανουάριος 1SS4): 81-S0. Διορθώσεις Καστοριάδη με το χέρι. https://www.lifo.gr/apopseis/idees/o-kornilios-kastoriadis-mila-gia-tin-epanastatiki-dynami-tis-oikologias
5Ibid4.