To Μουσείο Καθολικής Αρχιεπισκοπής στην Ξινάρα της Τήνου περιλαμβάνει το Μουσείο Εκκλησιαστικών Κειμηλίων και το Αρχείο Καθολικής Επισκοπής Τήνου.
Μουσείο Εκκλησιαστικών Κειμηλίων
Το κτίριο (το “Παλάτι του Δεσπότη”), που περιβάλλει την εκκλησία της Παναγίας του Ροδαρίου και στεγάζει το μουσείο, χτίστηκε στα μέσα του 19ου αιώνα και πήρε την τελική του μορφή στα τέλη του.
Στο μουσείο φιλοξενούνται εκκλησιαστικά κειμήλια, προερχόμενα από νησιά των Κυκλάδων και κυρίως από τις καθολικές ενορίες της Τήνου.
Υποδιαιρείται σε τέσσερις χώρους. Στον πρώτο εκτίθεται δείγμα του αρχείου της επισκοπής, στον δεύτερο συκεντρώνονται τα θρηκευτικά αντικείμενα, ο τρίτος περιέχει λαογραφικές αναφορές και ο τέταρτος είναι αφιερωμένος στη μαρμαρογλυπτική.
Η συλλογή των εκθεμάτων περιλαμβάνει: εικόνες, σταυρούς και δισκοπότηρα από ασήμι ή χρυσό, θυμιατήρια και κηροπήγια από ασήμι ή μπρούντζο, χειροποίητα άμφια με κεντήματα, αλλά και μαρμάρινα οικόσημα, σκεύη, υπέρθυρα, κα.
Αρχείο Καθολικής Επισκοπής Τήνου
Αποτελεί το πιο παλιό και ολοκληρωμένο αρχείο του νησιού.
Οι αναφορές του καταχωρημένου υλικού ξεκινούν από το 1390 και φτάνουν μέχρι το 1850.
Διακρίνονται τρεις βασικοί τομείς. Το επισκοπικό αρχείο (έγγραφα και αλληλογραφία μεταξύ εκκλησίας και πολιτείας, επισκοπής και Ρώμης ή άλλων επισκοπών κ.α.), το ενοριακό αρχείο (στοιχεία καθολικών ενοριών και χωριών, ληξιαρχικά, οικονομικά, κ.α.) και το αρχείο των εκκλησιαστικών δικαστηρίων (δικαιοπρακτικά έγγραφα, κώδικες, αρχεία από την Βενετοκρατία και την Τουρκοκρατία κ.α.).
Τα τεκμήρια του αρχείου αναφέρονται κυρίως σε εκκλησιαστικά θέματα, από τη μελέτη τους όμως εξάγονται και πολύτιμα συμπεράσματα σχετικά με τα χωριά και τη ζωή στο νησί των περασμένων αιώνων. Το αρχείο είναι ανοιχτό στο κοινό.
Πρόσβαση: Φτάνοντας στο χωριό Ξινάρα, συναντάτε το κτίριο της Καθολικής Αρχιεπισκοπής όπου στεγάζεται το Μουσείο Καθολικής Αρχιεπισκοπής (Εκκλησιατικών Κειμηλίων και Αρχείο Καθολικής Επισκοπής Τήνου).
